Uzlet halkın arasından süresiz uzaklaşıp yalnızlık ve inzivâyı tercihtir. İnsanın maddî varlığı ile halktan uzaklaşmasıdır. Böyle bir uzlet ve yalnızlık genelde kabûl gören bir davranış değildir. Bu yüzden İmam Gazzâlî, uzletin fayda ve zararlarını değişik açılardan ele almıştır. Onun tesbitine göre uzletin faydaları şöyle özetlenebilir:
1- Huzûr içinde ibâdet ve tefekkür, kâinâttaki sırları araştırma imkânı,
2- İnsanlar arasında bulunmaktan doğacak gıybet, riyâ ve nemîme gibi âfetlerden, emr bi’l-ma’rûf yapamama gibi günahlardan kurtulmak,
3- Toplumun fitnelerinden ve onlarla mücâdele ile insanların şerrinden kurtulmak,
4- Kişinin insanlardan, insanların da kendisinden ümid kesmesi.
Gazzâlî uzletin insana vereceği zararları da şöyle sıralamaktadır:
1- Okumak ve ilim öğrenmekten mahrûmiyet,
2- Çalışmak ve kazanç elde etmekten mahrum kalmak,
3- Terbiye ve edeb öğrenmekten mahrûm olmak,
4- İnsanlarla sevişmekten mahrum kalmak,
5- Sevap kazanmak ve kazandırmaktan mahrûmiyet,
6- Tevâzu sâhibi olmayı öğrenememek,
7- Tecribe sâhibi olamamak.
Görüldüğü gibi, uzletin zararları faydalarından daha çoktur. Bu yüzden sûfiler devamlı inzivâ anlamına gelecek uzlet yerine halvet, çile veya erbaîn denilen süreli yalnızlığı tercih etmişlerdir.
Kaynak: www.altinoluk.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder